Przełęcz nad Roztokami Górnymi jako strategiczny punkt militarny stała się miejscem walk podczas największych konfliktów wojennych XX wieku.

Podczas I wojny światowej wojska rosyjskie dwukrotnie przebyły się przez przełęcz. Pierwszy raz w listopadzie 1914 r. Ówczas wojska rosyjskie pod dowództwem generała Korniłowa przełamały front i przez Przełęcz nad Roztokami Górnymi zaatakowały ówczesne Węgry. Dotarli aż do Humennego. Ofiary tych bitew zostały pochowane w wiosce Ruské obok zanikniętej cerkwi, a zwłaszcza we wsi Starina.

Drugi raz wojska rosyjskie przez Przełęcz nad Roztokami Górnymi preforsowały w marcu 1915 r. podczas tzw. Wielkanocnej bitwy. Ówczas osiedlili się tutaj przez trzy miesiące, a linia frontu ustaliła się z Osadnego przez wsi Zvala, Wielka Polana do Małego Bukowca.

Wieś Ruské z Przełęczą nad Roztokami Górnymi znalazła się w strefie wojsk rosyjskich. Obok Przełęczy nad Roztokami Górnymi toczyły się największe walki o kotę Kučalatá nad Wielką Polaną. W pobliżu koty tej na górę Predný Hodošík w wysokości 851 metrów nad poziomem morza dziś znajduje się najwyżej położony cmentarz wojenny z pierwszej wojny światowej na Słowacji. Wzgórza Kučalata i Predný Hodošík najlepiej widać właśnie z serpentyn drogi Via (Porta) Rusika.

Po odwrocie wojsk rosyjskich z Karpat w maju 1915 r. Przełęcz nad Roztokami Górnymi stała się strategicznym miejscem dla zaopatrzenia frontu wschodniego, ponieważ sąsiednie przełęcze Radoszycka i Użocka (dziś Ukraina) zostały blokowane przez wojska rosyjskie. W tym czasie przez Humenné i Sninę przechodziły niekończące się kolumny jednostek wojskowych przez Przełęcz nad Roztokami Górnymi i transportowano materiały wojskowe. W celu wzmocnienia transportu zbudowano kolej wąskotorową ze Stakčína do Smolnika oraz kolejkę linową do Przełęczy nad Roztokami Górnymi. Niemym świadkiem tych transportów jest kamień z wygrawerowanymi nazwiskami żołnierzy, w pobliżu którego właśnie teraz jesteście.

Odwrotnie z Galicji przez Przełęcz nad Roztokami Górnymi płynęły kolumny rannych żołnierzy z frontu wschodniego. Najbardziej znanym rannym żołnierzem, który ówczas preszedł drogą przez Przełęcz nad Roztokami Górnymi, jest „szalejący reporter” Egon Erwin Kisch z Pragi. W swoich spomieniach pisze: „Cisna. O dziewiątej rano powiedzieli nam, że oddział jest gotowy do transportu i że do szpitala polowego w Wielkiej Polanie, tj. 24 km, mamy do dyspozycji kilka nie bardzo zawodnych wiejskich wozów. Jazda była okropna. Jak daleko jest Polana? Zapytałem woźnicę, Węgra jak kolano. Pokazałem mu zegarek i wymówiłem „Polana”. Odpowiedział – Rechts um, links um, rechts um, links um – w prawo, w lewo, w prawo, w lewo… i powtórzył te słowa trzydzieści sześć razy. Błąd liczenia był niemożliwy, ponieważ za każdym powtórzeniem podnosił palec. Po trzydziestu szóstym powiedział Wielka Polana. Najpierw myślałem, że zwariował, ale szybko zauważyłem, że z wysokości w dół wiła się niekończąca się serpentyna, na końcu której była wspomniana wieś. Nasze zejście okazało się ogólnie beztroskie, odczuwano że to obszar za linią frontu. Więźniowie rosyjscy ciągnęli i pchali wozy i pomagali woźnicom ciągnąć konie na wzgórze. Cieszyłem się, że nie dostałem się do niewoli w Rosji, takie niewolnictwo jest okropne.“

Podczas II wojny światowej strategiczne znaczenie Przełęczy nad Roztokami Górnymi ponownie wzrosło. W tym czasie ufortyfikowali się tu wojska niemieckie. Fortyfikacja była tak silna, że Przełęcz nad Roztokami Górnymi wydawała się nie do zdobycia. Armii Czerwonej udało się jednak wypchnąć w nocy na kotę 995 (Šípková) poza drogami w czasie  ulewnych deszczów, 6 czołgów i 6 armat. Stamtąd z boku podczas pięciu dni walk o Przełęcz nad Roztokami Górnymi została ona zabrana 8 października 1944 r. Walki te upamiętnia pomnik 167 Dywizji Strzelców 1 Armii Gwardyjskiej 4 Frontu Ukraińskiego pod Przełęczą nad Roztokami Górnymi.

O okrutności walk w okolicach Przełęczy nad Roztokami Górnymi świadczy fakt, że pobliska nieistniejąca już wieś Zvala ma czterech Bohaterów Związku Radzieckiego. Tak dużo ich nie ma żadne miasto lub wieś w ramach byłej Czechosłowacji, w tym Bratysława i Praga.